Jakob Nielsen to postać, której nie trzeba przedstawiać osobom pracującym w branżach związanych ze stronami internetowymi. Dla pozostałych Nielsen to specjalista w dziedzinie użyteczności, który wraz z Ralfem Molichem na początku lat 90. utworzył 10 heurystyk komunikacji człowieka z maszyną. Stały się one fundamentem do późniejszych działań w zakresie UX, UI oraz oczywiście SEO. Obecnie osoby zajmujące się pozycjonowaniem, interfejsem czy doświadczeniami związanymi z witryną znają doskonale wszystkie dziesięć heurystyk i to właśnie nimi kierują się w swojej pracy. O czym zatem mówił Nielsen i jak wykorzystać to w praktyce?
Spis treści:
- SEO, UX oraz UI - boty i użytkownicy
- Heurystyki użyteczności Nielsena
- Pokazuj status systemu
- Zachowaj spójności między systemem a rzeczywistym światem
- Daj użytkownikowi pełną kontrolę
- Trzymaj się standardów i zachowaj spójność
- Zapobiegaj błędom
- Pozwalaj wybierać, zamiast zmuszać do pamiętania
- Zapewnij elastyczność i efektywność
- Dbaj o estetykÄ™ i umiar
- Zapewnij skuteczną obsługę błędów
- Zadbaj o pomoc i dokumentacjÄ™
- Analiza heurystyczna
- Streszczenie
- Podsumowanie
SEO, UX oraz UI - boty i użytkownicy
Często mówi się, że chcąc pracować nad pozycjonowaniem zaniedbuje się User Experience i User Interface. Z kolei ulepszając UX i UI można wiele stracić w kwestii SEO. Czy jednak zawsze musi tak być? Otóż nie, pozycjonowanie w głównej mierze jest działaniem ukierunkowanym na zwiększanie widoczności w wynikach organicznych, a to z kolei wymaga optymalizacji pod boty Google (lub innej wyszukiwarki). Projektowanie UX czy UI ma natomiast służyć użytkownikom. W szerokim ujęciu pracowanie nad tymi trzema obszarami wspólnie, ma na celu zwiększanie ruchu oraz optymalizację konwersji. Pomocne okazują się heurystyki Nielsena, które pozytywnie wpływają zarówno na doświadczenia użytkowników korzystających z witryny, jak i na czytanie strony przez boty.
Zdarzają się eksperci, którzy twierdzą, że boty wyszukiwarki powinny być traktowane tak jak użytkownicy-roboty. W praktyce, takie założenie oznacza, że boty nie powinny być brane pod uwagę jako maszyny, lecz jako użytkownicy AI, którzy korzystają z witryny nieco inaczej niż internauci. Z jednej strony jest to świeże spojrzenie na pozycjonowanie, które może przynieść nowe i skuteczne rozwiązania, jednak z drugiej strony takie myślenie może także wprowadzać w błąd. Wszystko za sprawą tego, że mimo wszystko sztuczna inteligencja funkcjonuje zdecydowanie inaczej niż człowiek. Należy więc podejmować działania ostrożnie, bazując na dokładnej analizie rynku, wyszukiwarki oraz stanu witryny pod względem każdego z trzech aspektów, czyli SEO, UX, a także UI.
Heurystyki użyteczności Nielsena
Przechodząc już do samych heurystyk, warto na początku dodać, że są to bardziej wskazówki niż sztywne i jednoznaczne kroki, które należy wiernie odwzorować, aby osiągnąć zamierzone cele. Każda witryna jest inna i każda wymaga zastosowania nieco innych rozwiązań. Heurystyki Nielsena to więc bardziej pomocne porady niż gotowy przepis na sukces. Poniżej opisano każdą z nich, wraz z wyjaśnieniem.
Pokazuj status systemu
Użytkownik zawsze musi wiedzieć, w którym miejscu witryny siÄ™ znajduje, jak z tego miejsca wrócić lub przejść dalej oraz co aktualnie dzieje siÄ™ na stronie. W tym celu wykorzystuje siÄ™ np. pasek postÄ™pu, informacje o przetwarzaniu lub zakoÅ„czeniu przetwarzania czy potwierdzenie wykonania dziaÅ‚ania. Ponadto ważnÄ… funkcjÄ™ peÅ‚niÄ… nagłówki czy opisy, które nakierowujÄ… użytkowników i pozwalajÄ… im Å‚atwiej znaleźć to, czego szukajÄ…. JeÅ›li użytkownik zgubi siÄ™ w witrynie i nie bÄ™dzie wiedziaÅ‚, co powinien dalej zrobić, to najprawdopodobniej jÄ… opuÅ›ci. Niezwykle istotne sÄ… także symbole Å‚adowania strony lub akcji. Wyobraźmy sobie sytuacjÄ™, w której jedna witryna pokazuje kółko Å‚adowania na biaÅ‚ym tle – dziÄ™ki temu użytkownik wie, że musi chwilÄ™ zaczekać, aby pokazaÅ‚a mu siÄ™ zawartość. Natomiast w przypadku samego biaÅ‚ego tÅ‚a, bez znaczka Å‚adowania witryna może wyglÄ…dać na niedziaÅ‚ajÄ…cÄ…, a użytkownik może opuÅ›cić stronÄ™, nie wiedzÄ…c, że jest ona w trakcie wczytywania zawartoÅ›ci. PodsumowujÄ…c, należy wskazywać odwiedzajÄ…cym stronÄ™ – skÄ…d przyszli, gdzie sÄ… i dokÄ…d mogÄ… przejść.
Zachowaj spójności między systemem a rzeczywistym światem
Treści zamieszczane na stronie powinny być zrozumiałe dla każdego użytkownika. Kluczowe jest więc stosowanie języka dopasowanego do grupy docelowej.
Warto unikać „żargonu” oraz enigmatycznych okreÅ›leÅ„. A co jeÅ›li wymaga tego branża? RozwiÄ…zaniem może być dodawanie wyjaÅ›nieÅ„ zaawansowanych konceptów, w prostych sÅ‚owach, tak aby mogÅ‚y zostać wÅ‚aÅ›ciwie zrozumiane. PrzykÅ‚adem może być e-commerce oferujÄ…cy sprzÄ™t AGD. Tego typu asortyment wiąże siÄ™ z przygotowaniem opisów, zawierajÄ…cych parametry techniczne oferowanych produktów. Nawet jeÅ›li użytkownik nie zna siÄ™ na zagadnieniach technicznych – to odpowiedni opis, może pomóc mu w zrozumieniu tej kwestii i dokonaniu odpowiedniego wyboru.
Druga heurystyka nie dotyczy jednak tylko treści, ale także kwestii wizualnych. Projektując interfejs czy poszczególne ikony warto trzymać się przyjętych i dobrze znanych standardów. Nie należy wprowadzać użytkowników w dezorientację.
Daj użytkownikowi pełną kontrolę
Nie powinniÅ›my odbierać użytkownikom swobody korzystania z witryny. To wÅ‚aÅ›nie oni majÄ… mieć poczucie kontroli nad stronÄ…, nie odwrotnie. W praktyce oznacza to, że użytkownik na przykÅ‚ad po bÅ‚Ä™dnym uzupeÅ‚nieniu formularza musi mieć zapewnionÄ… możliwość Å‚atwego i szybkiego powrotu bez utraty pozostaÅ‚ych wprowadzonych danych. To samo dotyczy innych bÅ‚Ä™dów wynikajÄ…cych z korzystania ze strony, które jednak nie mogÄ… być komunikowane bezpoÅ›rednio (mówiÄ…c o tym, że powstaÅ‚y z winy użytkownika). Z tego powodu, przyjęło siÄ™ używanie sformuÅ‚owaÅ„, które informujÄ… o bÅ‚Ä™dzie i jego przyczynie, ale nie wprost o tym, że to użytkownik zrobiÅ‚ coÅ› źle. Na przykÅ‚ad „niepoprawny adres e-mail” gdy nie zostanie wpisany znak „@”, itd. Pozwólmy odwiedzajÄ…cym stronÄ™ korzystać z niej wedÅ‚ug ustalonego schematu, jednak pozostawiajÄ…c im swobodÄ™.
Trzymaj się standardów i zachowaj spójność
Internet istnieje już na tyle długo, że większość użytkowników zdążyła się przyzwyczaić do konwencji, w jakich od dawna tworzone są strony. To znaczy, logo zazwyczaj znajduje się po lewej na górze, wyszukiwarka po prawej na górze, a stopka z informacjami o firmie i danymi kontaktowymi na samym dole. Te oraz wiele więcej ogólnie przyjętych reguł sprawia, że wszelkie modyfikacje i przemieszczenia mogą powodować trudności z korzystaniem z witryny. Nic nie jest jednak tylko czarne, ani tylko białe i jeśli przesuniemy logo bardziej do środka, a pasek wyszukiwarki umieścimy pod nim, to nie oznacza, że użytkownicy od razu będą zagubieni i nie poradzą sobie z obsługą serwisu. Jednak działanie w zgodzie z takimi utartymi elementami oraz miejscami, do których przyzwyczaili się już użytkownicy, sprawia, że interfejs jest uznawany jako intuicyjny, tj. wyuczony.
Zapisz się na newsletter i bądź na bieżąco z naszymi artykułami z bloga. Nie przegap najciekawszych naszych wpisów.
Administratorem udostępnionych przez Ciebie danych osobowych jest Ideo Force Sp. z o.o. Podanie danych osobowych jest dobrowolne, jednak ich niepodanie uniemożliwi świadczenie usług na Twoją rzecz. Dowiedz się więcej o zasadach przetwarzania Twoich danych osobowych oraz przysługujących Ci uprawnieniach w Polityce prywatności.
Ważne jest również używanie tej samej kolorystyki, czy takie samo rozmieszczenie menu i innych pojawiających się na wszystkich podstronach elementów. Pozwoli to zachować wrażenie harmonii w witrynie. Dzięki temu podstrony będą spójne wizualnie, co ułatwi także poruszanie się po serwisie. Kwestia spójności dotyczy także przycisków CTA, które jeśli zachęcają do tego samego, to powinny wyglądać tak samo lub chociaż podobnie. Nieco inaczej wygląda to przy aktualizacjach serwisu. Wówczas zachowanie ciągłości i jednolitości może być trudne, jednak pamiętajmy, że użytkownicy dość szybko przyzwyczajają się do nowości, ale tylko wtedy, gdy są one intuicyjne. Spójność wewnętrzna sprawia wrażenie profesjonalizmu, poza tym dobrze wpływa zarówno na SEO jak i UI oraz UX.
Zapobiegaj błędom
Poprawnie zaprojektowana strona to taka, na której popełnienie błędu jest wręcz niemożliwe. Eliminowanie prawdopodobieństwa błędów ze strony użytkownika, (wynikających np. z jego nieumiejętności korzystania z witryny), skutkuje o wiele bardziej pozytywnymi doświadczeniami.
Innym rozwiązaniem może być wyświetlanie niedostępnych produktów lub funkcji w taki sposób, aby użytkownik bez problemu rozumiał takie oznaczenie. Może to być brak podświetlenia, szary kolor lub przekreślenie. Tutaj zgodnie z heurystykami drugą i czwartą warto zachować spójność i trzymać się rozwiązań, które są już stosowane w takiej sytuacji. Dodatkowo pomocne może okazać się informowanie użytkownika o wymaganiach, w kolejnych krokach lub oferowanie możliwości pozyskania wskazówek.
Pozwalaj wybierać, zamiast zmuszać do pamiętania
Warto mieć na uwadze, że nic nie jest do końca oczywiste. Nawet jeśli nam się takie wydaje, to dla kogoś innego może być niezrozumiałe. Z tego powodu niczego nie należy tak traktować, projektując interfejs strony. Wszystko powinno być odpowiednio oznaczone lub opisane, tak aby użytkownik nie miał żadnych wątpliwości. Ponadto należy do minimum ograniczyć informacje potrzebne do zapamiętania. Jeśli jest taka możliwość, należy wyświetlać niezbędne w danym momencie informacje na ekranie, zamiast przekazywać je na poprzedniej stronie. Dane powinny być sformułowane tak, aby były łatwe do zrozumienia i przetworzenia.
Na przykład sprzedając zestaw 5 par skarpetek, lepiej przedstawić użytkownikowi cenę za cały zestaw niż za jedną parę, zmuszając konsumenta do obliczania dokładnej kwoty zakupu. Ciekawym i zdecydowanie przydatnym rozwiązaniem jest także autouzupełnianie i podpowiedzi w wyszukiwarce. Dzięki temu użytkownik nawet nie do końca znając termin, który chce odszukać, może go łatwo znaleźć z pomocą wyświetlonej mu listy proponowanych pojęć. Autouzupełnianie natomiast pomaga w wypełnianiu obszernych formularzy i pozwala zaoszczędzić czas.
Zapewnij elastyczność i efektywność
Elastyczność i efektywność to cechy, które przewijajÄ… siÄ™ niemal w każdym artykule na tematy takie, jak pozycjonowanie, User Experience czy marketing. Nie mogÅ‚o ich wiÄ™c zabraknąć także tutaj. Każdy użytkownik korzystajÄ…cy z witryny jest inny, wyszukuje innych rzeczy i odwiedza stronÄ™ w innym celu. Aby dopasować stronÄ™ do potrzeb użytkowników, należy być elastycznym. Można to zrobić, np. wykorzystujÄ…c blok „ostatnio wyszukiwane”, zawierajÄ…cy produkty, które użytkownik oglÄ…daÅ‚ podczas poprzedniej wizyty na stronie.
Można wykorzystać również autouzupełnianie formularzy, na podstawie poprzednich danych przesłanych przez użytkownika. W kwestii elastyczności trzeba brać pod uwagę fakt, że z witryny mogą korzystać zarówno początkujący, jak i ci bardziej zaawansowani użytkownicy. Warto więc dać tym pierwszym intuicyjne i łatwe rozwiązania, natomiast tym drugim umożliwić używanie skrótów, dzięki którym zaoszczędzą czas związany z wykonywaniem zbędnych kroków. Efektywność niejako jest wynikiem elastyczności. Dla początkującego użytkownika efektywny serwis to taki, który prowadzi go przez każdy kolejny etap. Dla zaawansowanego internauty będzie to zaś taka witryna, która pozwoli mu pominąć niektóre etapy i wykazać się posiadanym doświadczeniem i wiedzą.
Dbaj o estetykÄ™ i umiar
Pojęcie estetyki jest dość subiektywne i to, co dla jednej osoby będzie ładne, drugiej może się zupełnie nie podobać. Mimo wszystko, w projektowaniu interfejsu istnieją pewne schematy, których śledzenie wpływa na pozytywny odbiór wizualny witryny. Są to kwestie takie jak między innymi kolorystyka, kontrast, wielkość czcionki, dopasowanie do aktualnych trendów, itp. Mówiąc o kolorystyce, ważne, aby była zgodna z tą, która towarzyszy marce i która znajduje się np. w logo. Kontrast nie może być zbyt mały. Pisanie jasną czcionką na białym tle jest złym pomysłem, tak samo jak nadużywanie na przemian jasnych kolorów z ciemnymi. Wielkość czcionki powinna być odpowiednio duża, aby można było przeczytać tekst bez problemu, jednak nie za duża, ponieważ wizualnie wydłuży tekst. Jeśli chodzi o dopasowanie do aktualnych trendów, to chyba każdy wie, że dzisiejsze interfejsy diametralnie różnią się od tych, z których korzystaliśmy jeszcze parę lat temu. Ważne jest więc aktualizowanie interfejsu regularnie, tak aby żaden z elementów nie wyglądał na przestarzały. Przestrzeganie umiaru oraz spójny wygląd witryny może niesamowicie pomóc użytkownikom, skracając czas szukania tego, po co odwiedzili stronę.
Zapewnij skuteczną obsługę błędów
Błędy się zdarzają, nawet jeśli zgodnie z heurystyką numer pięć, dołożyliśmy wszelkich starań, aby zminimalizować ich prawdopodobieństwo. Niezależnie czy występują one z winy użytkownika, czy systemu, trzeba odwiedzającego witrynę o takiej sytuacji poinformować. Oczywiście należy to zrobić w sposób zrozumiały, a także przedstawić użytkownikowi możliwe działania, które może podjąć. W praktyce obrazuje to sytuacja błędu 404, który oznacza, że strona nie istnieje. Warto w takim przypadku wyjaśnić użytkownikowi co właściwie się stało i dlaczego zamiast zawartości, której oczekiwał, pojawił się błąd 404. Dobrze jest także zaproponować internaucie np. powrót na stronę główną lub skorzystanie z mapy serwisu. Bezpośrednie przekierowanie z nieistniejącej podstrony na stronę główną, nie wyjaśni, dlaczego użytkownik nie może dostać się w szukane miejsce, a to z kolei może wywołać u niego frustrację. Należy więc informować o błędach i wskazywać ich możliwe rozwiązania.
Zadbaj o pomoc i dokumentacjÄ™
WedÅ‚ug ostatniej heurystyki każda witryna powinna posiadać sekcje, takie jak pomoc czy FAQ (najczęściej zadawane pytania). Użytkownicy nie powinni być zmuszeni z każdÄ… bÅ‚ahostkÄ…, czy każdym pytaniem pisać lub dzwonić do dziaÅ‚u obsÅ‚ugi klienta. Z wiÄ™kszoÅ›ciÄ… spraw powinni być w stanie poradzić sobie sami, wykorzystujÄ…c do tego zasoby dostÄ™pne na stronie. Co wiÄ™cej, użytkownicy powinni móc bez problemu znajdować wszystkie niezbÄ™dne informacje dotyczÄ…ce tak samej witryny, jak i firmy. Warto w widocznym lub Å‚atwym do znalezienia miejscu umieÅ›cić zakÅ‚adkÄ™ „kontakt”, w której bÄ™dzie znajdowaÅ‚ siÄ™ numer telefonu, adres siedziby itd. Użytkownicy nie powinni być zmuszeni do szukania podstawowych informacji na temat firmy w zewnÄ™trznych źródÅ‚ach. To samo dotyczy pomocy w rozwiÄ…zywaniu problemów i odpowiedzi na najczÄ™stsze pytania.
Analiza heurystyczna
Opublikowanie heurystyk było początkiem powstania analizy heurystycznej. Jest to obecnie jedna z podstawowych metod testowania użyteczności strony, polegająca na sprawdzaniu witryny pod kątem każdej z heurystyk. Do jej zalet zalicza się szybkość całego procesu oraz stosunkowo niewielki koszt. Z minusów jednak warto wspomnieć o subiektywizmie badaczy, który może zaważyć na zdiagnozowaniu bądź pominięciu niektórych istotnych kwestii. Z tego powodu, najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie analizy heurystycznej na początku, a następnie uzupełnienie jej o badanie z użytkownikami. Pozwoli to na zauważenie zdecydowanie większej ilości niedociągnięć, a w konsekwencji na stworzenie jak najbardziej user-friendly serwisu. Poza tym, wyniki analizy zestawione z wynikami badania będą o wiele bardziej wiarygodne i dadzą lepszy obraz obszarów, które należy usprawnić, poprawić lub zmienić.
Streszczenie
- Jednoczesna praca nad obszarami, takimi jak UX, UI i SEO ma na celu zwiększanie ruchu oraz optymalizację konwersji.
- Do jednej z ważnych praktyk należy m.in. pokazywanie statusu systemu i stosowanie intuicyjnej nawigacji. Użytkownik powinien dokładnie wiedzieć, w którym miejscu w witrynie się znajduje i jak może przejść do kolejnych podstron.
- TreÅ›ci znajdujÄ…ce siÄ™ na stronie powinny być w peÅ‚ni zrozumiaÅ‚e dla użytkowników. Nie warto stosować branżowego „żargonu”.
- Należy zapobiegać błędom, a w razie ich wystąpienia zastosować jasną komunikację tak, aby użytkownik wiedział, jakie działania podjąć, w celu rozwiązania ewentualnych problemów.
- Witryna powinna być spójna. Oznacza to m.in. że układ poszczególnych treści powinien być zgodny z przyzwyczajeniami użytkowników. Spójność dotyczy również szaty graficznej. Projektując strony, warto dbać o estetykę i umiar.
- Warto zamieÅ›cić na stronie sekcje takie, jak np. „FAQ”. To źródÅ‚o przydatnych informacji dla użytkowników, dziÄ™ki którym, w wielu przypadkach, nie bÄ™dÄ… oni musieli kontaktować siÄ™ bezpoÅ›rednio z dziaÅ‚em obsÅ‚ugi klienta.
- Analiza heurystyczna to jedna z podstawowych metod testowania użyteczności strony. Jedną z jej zalet jest przede wszystkim szybkość przeprowadzenia całego procesu.
Podsumowanie
Heurystyki Nielsena niewątpliwie można nazwać abecadłem badania użyteczności lub nawet dekalogiem optymalizacji. Choć są to tylko ogólne wskazówki w pozycjonowaniu i projektowaniu UX/UI, to ich skuteczność i efektywność nie ulegają wątpliwości. Opracowywanie strategii działań na podstawie heurystyk pozwala na e usprawnianie korzystania z witryny, która w konsekwencji może stać się wysoce user-friendly. Obecnie to właśnie strony posiadające taką cechę, obok mobile-friendly, są bardzo lubiane przez Google. Coraz to nowsze algorytmy i aktualizacje wskazują, że taki trend jeszcze długo się nie zmieni. Google od zawsze stawia użytkownika na pierwszym miejscu i wygląda na to, że tego samego oczekuje od twórców stron internetowych. Pomimo faktu, że heurystyki Nielsena powstały jeszcze na długo przed dziedzinami, takimi jak SEO czy UX design, a nawet jeszcze zanim pojawiło się samo Google (około 6 lat), to niewątpliwie zastosowanie ich w tych obszarach niezmiennie przynosi wiele korzyści. Finalnie, zaleca się więc pochylić się nad tą kwestią i dokonać analizy heurystycznej swojej witryny. Być może posiada ona jeszcze jakieś aspekty warte udoskonalenia pod względem użytkowania.
